Wat handelsspanningen betekenen voor ontwikkelingslanden

Wat handelsspanningen betekenen voor ontwikkelingslanden!

In een wereld waarin alles steeds meer met elkaar verweven is, zijn handelsspanningen, zoals tarieven, exportbeperkingen en geopolitieke geschillen, een terugkerend onderwerp in het nieuws geworden.

Maar wat handelsspanningen voor ontwikkelingslanden betekenen, gaat verder dan louter economisch jargon; ze zijn een tweesnijdend zwaard dat de groei kan belemmeren of innovatie kan stimuleren.

Terwijl grootmachten als de VS en China hun strategische rivaliteit voortzetten, worden kleinere economieën vaak geconfronteerd met verstoorde toeleveringsketens, schommelende grondstoffenprijzen en een afnemende markttoegang.

Met de juiste strategieën kunnen deze spanningen echter juist katalysatoren worden voor diversificatie en veerkracht op de lange termijn.

Inzicht in deze dynamiek is essentieel voor investeerders, beleidsmakers en ondernemers die actief zijn in opkomende markten.

Terwijl ontwikkelde landen schokken kunnen opvangen dankzij hun diepe financiële reserves, hebben ontwikkelingslanden vaak niet zulke buffers.

In dit artikel worden de werkelijke implicaties onderzocht, ondersteund door recente gegevens en originele inzichten.

Lees hieronder meer!

Belangrijkste behandelde onderwerpen: een kort overzicht

Dit is wat we in deze volgorde zullen behandelen:

1. Wat zijn handelsspanningen precies?
2. Welke impact hebben handelsspanningen op ontwikkelingslanden?
3. Waarom zouden ontwikkelingslanden zich zorgen moeten maken?
4. Welke strategieën kunnen ontwikkelingslanden hanteren?
5. Veelgestelde vragen

++ Het gebruik van micro-influencers om de authenticiteit van uw merk te vergroten

Wat zijn handelsspanningen precies?

Handelsspanningen ontstaan wanneer landen tarieven, quota of niet-tarifaire belemmeringen gebruiken om hun eigen industrie te beschermen of om vermeende oneerlijke praktijken te bestraffen.

Vaak ontaarden deze maatregelen, van specifieke geschillen (zoals diefstal van intellectueel eigendom of gesubsidieerde export), in bredere economische confrontaties.

Bovendien zijn de spanningen van vandaag nauw verweven met technologie en nationale veiligheid.

De aanhoudende beperkingen op de export van halfgeleiders en kritieke mineralen zijn goede voorbeelden van hoe handelsbeleid een geopolitiek wapen is geworden.

++ Hoe kredietgezondheid de leenmogelijkheden voor bedrijfseigenaren beïnvloedt

Bovendien ontwikkelen de huidige conflicten zich, in tegenstelling tot de traditionele handelsoorlogen uit het verleden, geleidelijk via gefaseerde tarieven en selectieve verboden, waardoor er langdurige onzekerheid ontstaat in plaats van dat er direct een einde komt aan het conflict.

Welke impact hebben handelsspanningen op ontwikkelingslanden?

De effecten zijn zowel direct als trapsgewijs.

Ten eerste zorgen hogere tarieven op halffabricaten ervoor dat de productiekosten van de ene op de andere dag stijgen.

Stel je een Vietnamese kledingfabriek voor die vanwege de extra invoerrechten ineens 25% meer betaalt voor Chinese stoffen. Deze marge-erosie kan hele exportseizoenen tenietdoen.

++ Kredietconsolidatie versus herfinanciering: wat is nu echt de beste zet in december 2025?

Ten tweede hebben landen die afhankelijk zijn van grondstoffen last van prijsschommelingen.

Wanneer grote kopers importbeperkingen opleggen, overspoelt het overschot alternatieve markten, waardoor de prijzen voor koffie in Colombia of koper in Zambia kelderen.

Ten derde drogen buitenlandse directe investeringen op. Multinationals stellen fabrieksuitbreidingen uit omdat ze de tarieven niet vijf jaar van tevoren kunnen voorspellen.

Volgens het laatste World Economic Outlook van het IMF (april 2025) zal de wereldwijde handelsgroei naar verwachting vertragen van 4,2% in 2025 tot slechts 2,3% in 2026. Dit komt grotendeels door de toename van protectionisme. Deze vertraging treft vooral exportgedreven ontwikkelingslanden.

Denk eens aan deze analogie: handelsspanningen werken als een plotselinge vorst in de lente.

Grote eikenbomen (ontwikkelde economieën) kunnen wat bladeren verliezen, maar overleven wel. Jonge bomen (opkomende markten) lopen echter het risico op blijvende groeiachterstand, tenzij ze snel worden beschermd of verplaatst.

Maar hier is een retorische vraag om over na te denken: als het wereldwijde handelssysteem is gebouwd om boten op te tillen, waarom zinken de kleinste boten dan het snelst als het tij keert?

Waarom zouden ontwikkelingslanden zich zorgen moeten maken?

Omdat de huidige golf van protectionisme decennialange armoedebestrijding dreigt terug te draaien.

Tussen 1990 en 2019 daalde de extreme armoede drastisch dankzij exportgedreven groei; nu begint die motor te sputteren.

Bovendien verergeren de schuldenlasten. Veel ontwikkelingslanden leenden in dollars tijdens de periode van lage rente.

Wanneer de handel vertraagt en valuta in waarde dalen, wordt het terugbetalen een stuk lastiger.

Bovendien raakt de overdracht van technologie, de stille motor van de inhaalgroei, geblokkeerd.

Beperkingen op 5G-apparatuur, AI-chips en groene technologie zorgen ervoor dat de digitale en energietransitie later en tegen hogere kosten plaatsvindt.

Deze tabel, gebaseerd op gegevens van UNCTAD en de Wereldbank uit 2025, laat zien waarom zelfgenoegzaamheid geen optie is.

Welke strategieën kunnen ontwikkelingslanden hanteren?

Ten eerste moet de regionale integratie worden versneld.

Het Afrikaanse Continentale Vrijhandelsgebied (AfCFTA) en de verdiepte ASEAN-overeenkomsten zijn niet alleen diplomatieke extraatjes, maar ook overlevingsinstrumenten wanneer de routes over de Atlantische en Stille Oceaan onvoorspelbaar worden.

Ten tweede, klim bewust de waardeketen op. In plaats van ruw lithium te exporteren, zou Bolivia kunnen streven naar de productie van batterijmateriaal in eigen land.

In plaats van rauwe kokosnotenbonen kan Ghana zich richten op premium chocolademerken.

Ten derde, omarm de digitale handel. Een Ethiopische leerbewerker die rechtstreeks op wereldwijde platforms verkoopt, omzeilt traditionele kopers die onder druk staan door invoerrechten.

De export van digitale diensten vanuit Kenia en de Filipijnen groeide jaarlijks met ruim 15%, zelfs in jaren met grote spanningen.

Hier is een origineel voorbeeld: laten we het "PalmTech" noemen – een fictieve Indonesische coöperatie die is overgestapt van de export van ruwe palmolie (zwaar getroffen door de EU-ontbossingsregels) naar de productie van gecertificeerde duurzame biodiesel voor de binnenlandse en Indiase markt. De omzet stabiliseerde, het aantal banen nam toe en het geopolitieke risico nam af.

Een ander voorbeeld: “CopperNet”, een Zambiaans-Chileense joint venture die blockchaintechnologie gebruikt om verantwoord gewonnen koper rechtstreeks te traceren naar Europese EV-fabrikanten. Zo wordt de regeldruk omgezet in een hoog prijsvoordeel.

Wat handelsspanningen betekenen voor ontwikkelingslanden: veelgestelde vragen

Concluderend kunnen we stellen dat handelsspanningen voor ontwikkelingslanden niet leiden tot een onvermijdelijke achteruitgang en ook geen automatische kans. Het is een beslissend moment waarop behendigheid en vooruitziende blik worden beloond.

Bedrijven die hun partners diversifiëren, hun productie opwaarderen en digitale en groene paden omarmen, zullen niet alleen overleven, maar komen er misschien zelfs sterker uit dan voorheen.

Wat handelsspanningen betekenen voor ontwikkelingslanden. Voor diepere inzichten kunt u rechtstreeks deze actuele bronnen raadplegen:

• Het UNCTAD Handels- en Ontwikkelingsrapport 2025
• IMF Wereld Economisch Vooruitzicht
• Wereldbank wereldwijde economische vooruitzichten

Geschreven door André Neri Bijgewerkt op 3 december 2025